Cause and Effect

/door

Its not your fault, it is your responsibility

It’s not what happens to you, it’s how you respond.

Why life often doesn’t feel like it’s really yours

Imagine this: you start the day energized, focused, and in a good mood. You get to work, and your colleague makes a snide remark in passing — or rolls their eyes just as you start presenting your idea. And suddenly, your mood shifts. Just like that, the day feels different.

Suddenly, you’re reacting. To everything. You feel like a pinball bouncing around inside a machine that you can’t control.

In my trainings, I often describe this dynamic as:

“Because of what you do, I don’t feel good. So I want you to change your behavior, so that I can feel better.”

In that moment, you’ve just handed someone else all the power over your inner world. Because, what if they don’t change?

There’s a way out of this — and it starts with one simple principle:

Cause and Effect.

Cause and Effect

From an early age, we’re taught to focus on the consequences of what happens to us. But that’s like cutting weeds above the ground and hoping they won’t grow back. You might feel better for a moment, but the root cause is still there.

It’s far more effective to focus on the cause behind what’s happening — and shift something there, so you gain influence over the outcome. That’s what this core NLP principle is about: Cause and Effect.

Standing at cause means taking responsibility for everything that happens in your life. The idea is: nothing happens to you — everything in your life, you’ve created consciously or unconsciously. And always with a positive intention.

“Life happens for you, not to you.” — Tony Robbins

When you’re at the effect side, you wait for someone else to act before you can feel good. You keep handing over control, hoping it comes back. That’s a long, tiring road.

Being at cause is different. It’s not about being perfect. It’s about being in charge and decisive about what you choose, feel, think, and do.

The difference between blame and responsibility

When I tell people they’re responsible for everything in their lives, they sometimes say:

“So, it’s all my fault?”

That’s where the difference between blame and responsibility becomes crucial.

  • Blame looks at the past. It invites passivity.

“I did it wrong, and now it’s too late.”

  • Responsibility looks at the future. It invites action.

“I made the best decision I could with all available knowledge and resources at the time.”

Blame makes victims. Responsibility creates leaders — not because they always get it right, but because they keep choosing, learning, and leading their own lives with responsibility and integrity.

You can’t always influence what happens around you. You don’t have to agree with what happened. You don’t have to like it.
But you do get to decide what you do with it. And that’s where your power lies.

Examples: Cause vs. Effect

At the effect side:

  • He makes me angry.
  • Because of her, I feel insecure.
  • My employer doesn’t pay me enough.
  • My partner treats me badly.
  • This rainy weather makes me feel low.

At the cause side:

  • I feel angry — and that’s on me to explore, not on them to fix.
  • I notice I feel insecure — and I’m curious what that’s really about.
  • I’m choosing to stay in this job — is it time to reconsider?
  • I’m staying in this relationship — so what’s the deeper reason I’m choosing this?
  • It’s raining, and I decide how that makes me feel.

As Wayne Dyer once said: “When you change the way you look at things, the things you look at change.” That’s what happens when you step into cause.

Back at the helm

You don’t have to know it all before you move. What matters is your willingness to take the next step, and own it.

Make the best decision you can with what you know now. Later, you’ll have more insight — and that’s part of the process. That’s how you grow.

The moment you decide to live at cause, true leadership begins — in your work, your relationships, and your own life.

The moment you take responsibility, your life becomes yours again.

Curious how to apply this in practice, even when it gets tough?
Read my blog on the TOTE model — where I show you how to use this principle to feel good every day, no matter the circumstances.

Got a question or something you’d like to share? DM me on Instagram or Email me directly: theo@limitless-coaching.nl.

TOTE model Hacked

/door

After 65 years of faithful service, the classic TOTE model — originally designed to explain behavioral strategies — can finally retire.
Discover the one shift that puts you back in charge of how you feel — anytime, anywhere.

Think you know TOTE? Think again.

Did the TOTE-model confuse you when you first learned it in your NLP practitioner training? Did it feel abstract, dull, or even unimportant? Same here. Until, after years of training others, I had a breakthrough. An insight that flipped the whole model on its head — and changed everything.

What is the TOTE model?

The classic TOTE model (Test-Operate-Test-Exit) was introduced in 1960 by George Miller, Eugene Galanter, and Karl Pribram in their book Plans and the Structure of Behavior. The model includes four steps:

Test – You assess the current situation against your desired outcome.

Operate – You take action.

Test – You check again: am I there yet?

Exit – You stop once the desired result is achieved.

In many NLP trainings, the focus lies on adjusting the Operate step if something doesn’t work. Some trainers have also discovered that the Exit actually has two outcomes: a positive feeling (K+) or a negative or unresolved emotional response (K-).

What often remains overlooked is that you can also adjust your initial Test (your expectations), or reframe the second Test — so you still reach a satisfying result. That’s where the model becomes far more powerful than it’s usually taught.

What’s new?

When I first learned NLP, I was taught two ways to create change: adjust your expectations (first Test), or change your behavior (Operate). What I discovered later is that you can also reframe the second Test — and even flip the entire model.

By defining your Exit in advance and placing it fully within your own circle of influence, the TOTE model becomes radically more effective.

More on that later.

So now the original model offers three leverage points:

  • Adjust your expectations (first Test)
  • Change your Operate (behavior or environment)
  • Reframe your interpretation of what happened (second Test)

That’s where the model becomes much more dynamic and applicable.

And that realization was just the beginning.

The hack

The real power emerges when you flip the model. You start with the Exit: define up front what your desired outcome is — your K+. With that outcome in mind: what can you do to get there?

This only works if you’re fully committing to being the cause of your life — one of NLP’s core presuppositions. It means you take complete responsibility for your internal world and your experiences.

To truly take charge of your internal experience, start by asking yourself this simple but powerful question:

“What can I do, so that by the end of this process I feel good — no matter what happens externally?”

That’s how you lock in your Exit (K+) within your own influence.

A real-world example

Let’s say I share a story during a training session with ten people. One person gets angry, another feels inspired, and someone else is moved to tears. Ten people, ten different reactions. Same story, different inner worlds.

If I were to let their reactions dictate how I feel, I would let them decide whether I had good day or not.

So what can I do to make sure I decide how I feel? Well, I can: make sure I speak from the heart, with passion and presence. I can stay grounded, tuned in, and flexible with whatever shows up. That’s what I do control. And when I use that as my measure of success, I work towards my own outcome: K+.

It’s like a math equation: as long as you use the same numbers and symbols, you get the same result. If you want a different outcome, you need to change the formula — and you can. And if you define your desired outcome in advance — say, 40 — you can consciously adjust your inputs to reach it.

It works exactly the same with behavior and expectations.

Your daily K+

From now on, you define your K+. Ask yourself this question each day:

What can I do today to make sure I feel good by the end of it?

You don’t have to rely on the world in order to feel good, ever again. This changes how you set goals, how you build relationships, how you lead, how you communicate — everything.

Curious to explore this further — or talk about how to apply it in your personal or professional life?
Follow me on Instagram or reach out via email: theo@limitless-coaching.nl

© 2025 Theo Steneker & Gerrit de Haan
With deep appreciation for the shared insight that formed the foundation of this development.
Limitless Training & Coaching | Uptime Training & Coaching
www.limitless-coaching.nl | www.uptimesense.nl
This text may be freely shared and used, as long as clear attribution is maintained.
Questions about usage? Feel free to reach out.

TOTE-model Gehackt

/door

Na 65 jaar trouwe dienst mag het klassieke TOTE-model eindelijk met pensioen. Ontdek de hack waarmee jij volledige controle krijgt over hoe jij je voelt — altijd, overal.

Je kent TOTE. Dacht je.

Snapte jij ook niets van het TOTE-model toen je het voor het eerst leerde in de practitioner? Voelde het abstract, saai of zelfs van weinig waarde? Dat had ik ook. Tot ik na een aantal jaren training geven een nieuw inzicht kreeg. Een inzicht dat het hele model op z’n kop zette en álles veranderde.

Wat is het TOTE-model?

Het klassieke TOTE-model (Test-Operate-Test-Exit) werd in 1960 geïntroduceerd door George Miller, Eugene Galanter en Karl Pribram in hun boek Plans and the Structure of Behavior. Het model bestaat uit vier stappen:

  1. Test – Je beoordeelt de huidige situatie ten opzichte van je gewenste resultaat.
  2. Operate – Je onderneemt actie.
  3. Test – Je checkt opnieuw: ben ik er al?
  4. Exit – Je stopt als het gewenste resultaat bereikt is.

In veel NLP-opleidingen wordt vooral aandacht besteed aan het aanpassen van je Operate als iets niet werkt. Sommige NLP-trainers ontdekten daarnaast dat de Exit eigenlijk twee uitkomsten kent: een goed gevoel (K+) of een niet-tevreden gevoel (K-). Wat vaak onderbelicht blijft, is dat je óók je eerste Test (verwachting) kunt bijstellen, of dat je de tweede Test kunt herkaderen — zodat je alsnog tot een bevredigend resultaat komt. Daar zit een veel groter speelveld dan vaak wordt onderwezen.

What’s new?

In mijn eigen opleiding leerde ik over twee oplossingsrichtingen: je verwachtingen bijstellen (eerste Test), of je gedrag aanpassen (Operate). Wat ik zelf ontdekte, was dat je óók de tweede Test kunt veranderen door deze te herkaderen — én dat je het hele model kunt omdraaien. Door de Exit vooraf vast te stellen en deze volledig binnen je eigen invloed te plaatsen, ontstaat er een radicaal nieuwe toepassing van TOTE. Hierover later meer.

In het traditionele model heb je nu drie ingangen tot verandering:

  • Je stelt je verwachtingen bij (eerste Test).
  • Je verandert je Operate (gedrag of omgeving).
  • Je geeft een nieuwe betekenis aan wat er gebeurd is (herkaderen van de tweede Test).

Hierdoor krijgt het model een veel grotere reikwijdte én toepasbaarheid.

En dat inzicht bleek pas het begin.

De hack

De echte kracht ontstaat als je het model omdraait. Je begint met de Exit: bepaal vooraf wat jouw gewenste uitkomst is — jouw K+. Met die uitkomst in gedachten: wat kun jij doen om daar te komen?

De absolute voorwaarde hiervoor is jouw bereidheid om volledig aan de kant van de oorzaak te gaan staan — één van de krachtigste basisvooronderstellingen binnen NLP. Dit betekent dat jij de verantwoordelijkheid neemt voor jouw interne wereld en ervaringen.

Stel jezelf dus vooraf deze vraag:

“Wat kan ik zélf doen, zodat ik me aan het einde van dit proces goed voel? Ongeacht wat er in de buitenwereld gebeurt.”

Zo veranker je je Exit (K+) altijd in wat je zelf kunt beïnvloeden.

Voorbeeld uit mijn praktijk

Stel, ik vertel in een training aan een groep van tien mensen een verhaal. De één reageert boos, de ander krijgt een warm gevoel van herkenning, en weer een ander voelt verdriet. Tien mensen, tien reacties. Hetzelfde verhaal, verschillende wereldbeelden. Als ik de reacties van cursisten zou gebruiken als maatstaf voor mijn eigen gevoel aan het einde van de dag, geef ik mijn stemming uit handen.

Wat ik wél kan doen: ik kan ervoor zorgen dat ik vanuit mijn hart spreek, vol passie en enthousiasme. Alles in mij aanspreken om ‘het kwartje te laten vallen’. Ik kan aanwezig blijven, afgestemd zijn, gegrond, en flexibel reageren op wat zich aandient. Dáár heb ik invloed op. En wanneer ik dat als uitgangspunt neem, behoud ik zelf de regie over mijn outcome: K+.

Je kunt dit vergelijken met een rekensom: zolang je dezelfde cijfers en symbolen gebruikt, krijg je dezelfde uitkomst. Wil je een andere uitkomst, dan moet je de formule veranderen. En als je vooraf bepaalt wat jij wilt wat de uitkomst is — bijvoorbeeld 40 — dan kun je bewust je cijfers of bewerkingen aanpassen om dat te bereiken. Zo werkt het ook met je gedrag en verwachtingen.

En nu: jouw K+

Vanaf nu bepaal jij zélf je K+. Stel jezelf iedere dag opnieuw deze vraag:

Wat kan ik vandaag zélf doen, zodat ik zeker weet dat ik me goed voel aan het einde van de dag?

Je hoeft nooit meer te wachten op externe omstandigheden om je goed te voelen. Dit verandert hoe je doelen stelt, hoe je relaties aangaat, hoe je communiceert — eigenlijk alles.

Wil je hier meer over leren? Lees mijn blog over Oorzaak en Gevolg, volg me op Instagram of stuur me een mail: theo@limitless-coaching.nl

——————————————————————————————————————————————————————

© 2025 Theo Steneker & Gerrit de Haan
Met grote waardering voor het gedeelde inzicht dat de basis vormde voor deze ontwikkeling.
Limitless Training & Coaching | Uptime Training & Coaching
www.limitless-coaching.nl | www.uptimesense.nl

Deze tekst mag vrij gedeeld en gebruikt worden, zolang duidelijke bronvermelding behouden blijft. Vragen over gebruik? Neem gerust contact op.

Oorzaak → Gevolg

/door

Het is niet jouw schuld, het is wel je verantwoordelijkheid.

Niets van wat iemand zegt heeft enige betekenis, totdat jij die eraan geeft.

Waarom je leven zelden écht van jou voelt

Ken je dat? Je staat op, goede energie, alles lijkt mee te zitten — tot één opmerking van een collega je volledig uit je evenwicht haalt. En daar gaat je goede gevoel. De meeste mensen denken dat het ook gewoon zo werkt. Iemand doet toch rot tegen je? Dan is ’t toch logisch dat je je rot voelt?

Dus wat je daarmee zegt is: “Door wat jij doet, voel ik me nu niet goed, dus ik wil dat jij je gedrag verandert, zodat ik me weer goed kan voelen.” En dan maar afwachten of diegene dat ook doet. En zo niet? Dan zit je daar de hele dag mee. Op dat moment heb je de volledige controle over je eigen binnenwereld uit handen gegeven. Je kunt dan wel lekker naar de ander blijven wijzen en zeggen dat het door diegene komt dát jij je niet goed voelt. Alleen; helpt dat jou echt verder?

Het kan ook anders. En dat begint met één simpel principe dat alles weer recht zet:

Oorzaak → Gevolg

Wat is Oorzaak → Gevolg?

Van jongs af aan wordt in onze opvoeding en maatschappij geleerd dat we ons bezig moeten houden met de gevolgen van de dingen die er gebeuren. Alleen, dat is net zo effectief als onkruid boven de grond afknippen en hopen dat het niet terug groeit.

Het is veel effectiever om ons te richten op de oorzaak van wat ons overkomt – en dáár iets te veranderen, zodat je invloed krijgt op het resultaat. Dit is één van de belangrijkste dingen die je in NLP geleerd krijgt en dit principe noemen we

Oorzaak → Gevolg.

Aan de kant van de oorzaak staan betekent dat je de verantwoordelijkheid neemt voor alles wat er in je leven gebeurt. Het uitgangspunt is dat niets je zomaar overkomt. Alles in je leven heb je – bewust of onbewust – zelf gecreëerd. En altijd met een positieve intentie. Het leven gebeurt niet tegen je, het gebeurt vóór je.

Het verschil tussen schuld en verantwoordelijkheid

Wanneer ik mensen vertel dat ze verantwoordelijk zijn voor alles in hun leven, zeggen ze soms: “Oh, het is dus allemaal mijn schuld?” Terwijl er een cruciaal verschil is tussen schuld en verantwoordelijkheid.

Schuld richt zich op het verleden en nodigt uit tot passiviteit: Ik deed het fout en kan het nooit meer goed maken. Verantwoordelijkheid richt zich op de toekomst en zet aan tot activiteit: Ik leer van mijn ervaringen en maak nu betere keuzes.

Schuld maakt slachtoffers, verantwoordelijkheid maakt leiders. Je hoeft jezelf niet te verwijten voor wat er is gebeurd. Je kunt wel kiezen wat je ermee doet. Dát is verantwoordelijkheid nemen.

Oorzaak vs. Gevolg

Voorbeelden van gevolg-denken:

  • “Hij maakt mij boos.”
  • “Door haar voel ik me onzeker.”
  • “Mijn werkgever betaalt me te weinig.”
  • “Mijn partner behandelt me slecht.”
  • “Door dit regenachtige weer voel ik me somber.”

Voorbeelden van oorzaak-denken:

  • “Ik voel me boos, en dat zegt iets over mij.”
  • “Ik merk dat ik onzeker word, interessant.”
  • “Ik kies ervoor om in deze werksituatie te blijven.”
  • “Ik blijf in deze relatie.”
  • “Het regent, en dat bepaalt niet hoe ik me voel.”

Terug aan het roer

Je hebt altijd zelf een keuze. Het enige wat je hoeft te doen, is je verantwoordelijkheid over die keuze nemen. Dit doe je door te stellen: met alles wat ik nu weet, is dit de beste keuze die ik kan maken. Ongetwijfeld ga je later met meer informatie terugkijken en beoordelen wat je anders had kunnen doen. Dat is ook heel belangrijk, om van je ervaring te leren. Je hoeft het niet eerst zeker te weten voordat je in beweging komt.

Zodra jij besluit aan de kant van de oorzaak te gaan staan, begint jouw échte leiderschap. In je werk, in je relaties, in je eigen leven.

Zodra je verantwoordelijkheid neemt, wordt het leven weer van jou.

Wil je weten hoe je dit in de praktijk brengt, zelfs als het spannend wordt? Lees dan ook mijn blog over het TOTE-model — daar leg ik uit hoe je dit principe dagelijks inzet om je goed te voelen, ongeacht de omstandigheden.

→ TOTE Gehackt

Of stuur me een mail: theo@limitless-coaching.nl